DONNERSTAG, 1. SEPTEMBER 2005 VOLKS BLATT
GELD & BÖRSE
20 DEVISEN rramcen gewinnt in wtn ZÜRICH - Der Pranken hat gestern im De vise nhandel an Wert gewonnen. Nach einer Reihe von US-Konjunkturdaten geriet der Dollar unter Drück. Die Edelmetalle konnten die Verluste des Vortages wieder wettmachen. Bis gegen 16 Uhr sank der Dollar auf 1.2688 (1.2761) Franken. Der Euro gab «uf 1.5487 (1.5507) Fr nach. Gegenüber dem Dollar zog die Gemeinschaftswtihning aller dings auf 1.2205 (1.2194) DolWan. Die Eu ropäische Zentralbank (EZB) legte den Refe renzwert mit 1.2198 (1.2181) Dollar fest. Der etwas stärker als erwartet ausgefallene Rückgang des US-Wirtschaftswachstums wirkte sich negativ aus. Das Bruttoinland- produkt (BIP) stieg im zweiten Quartal mit einer auf das Jahr hochgerechneten Rate von 2,3 Prozent. Analysten hatten mit einem Plus um 3,5 Prozent gerechnet. Im Vorquartal war die US- Wirtschaft um 3,8 Prozent ge wachsen. (sda) LLB FINANZINFORMATIONEN Weohselku* sc
LLB PRIVATE BANKING EUR UBD 0BP CAD .JPY. EUR
1ÄÄ 15226 2J040 1.03» 1. OTW 1.6336
14» 1.3126 £3440 1.1860 1.1660 1.5836 JMS MI ideunelaflkurse KQQOU UnaGcM Kg
SC* KMpr
CHF US0 CHF CHF 0HF
1MÜO ms». • 268*0 86.00
17787.00 433uS - jf*# 112X0 884.00 Fi>stqekumv;.it/» p ,i netto Valuta Mn ililiHIBI CHF6QX)Q0.n EUR 26*000.-% QBP /USO WOO O.- _ s.
mi.m U60 aoqo* a260K 1376%. VwpM wvun0in iur Arwrao*. KassenoDiHjationon qultnj ah 2JiH 3 Jahn 4 Jahre 5 Jahre 6 Jahra 7Mn 8 Jährt
• MM • EUR. • 0,760* t.TSO* 0.875* 2.000% 1.1Ä* 1.280% 1576% 1.500% 1*26%
31 08.2005 Inhaberaktie
31 Ofc 2005 LLBIrfttanMt '•> CHF iliiDO AKtienfonds NAV
30 (io 2005 LLB **mu 186ÄT ub powoiqt mmmEms»
im UJPortbtol rw« lt tfl»n Nud« iie fqi . UBD 197*2* UfiF^rtUpirMit Akten
ĴMTI JPtWWW LIBUKNIMM Beton Irnwt u&60L*ci«4kMNt LLBMtoSedMtolMiat tiBftfrttftMN*-. y, UBPörtWto UBPtrtoto UJIPMfefelMtf US Euro AMmrwfrpmi' fUB GtoMBondibtftMpt
1 'BawatungwOotaH^jN^ Anl.iQt-s'r.dtv-gH.-f'/'O'-» NAV S-Uejpkjf^r. CHF war LLBVorK»g»»MMlZkawÜBNi |Bü(t-.- •%,;•- >§£ USWwykwtBtoeW BUB 112JM*
HB tonoigi tarnt Zürnet« $p*/Zi<i
!' ,ond;-, f-MV AKTIENGESELLSCHAFT »904 ffriflWWW
Wasser - das blaue Gold" Die Rohstoff-Hausse ist in aller Munde und scheint keine Grenzen zu kennen. Fast jeder Anleger kennt inzwi schen^ verschiedenen Möglich keiten in Rohstoffe zu investieren. Am Markt werden unzählige Pro dukte angeboten, mit denen am Boom partizipiert werden kann. Sei es im Bereich Energieträger, Indu strie- und Edelmetalle, Agrarpro- dukte oder sogar Vieh. Das Ange bot ist jedoch noch lange nicht komplett: Wasser, der wichtigste Rohstoff Uberhaupt, wurde bis an- hin bei der Portfolioallokation kaum berücksichtigt. •xorMtanter VirtHiucli In den letzten. 100 Jahren hat sich ' die Weltbevölkerung verdreifacht, der Wasserverbrauch sogar versie benfacht. Die verfugbare Wasser menge pro Kopf hat sich dadurch allein seit 1970 um 40 Prozent ver ringert. 1,3 Milliarden Menschen leiden schon jetzt unter Trinkwas sermangel. Siisswasser macht nur 3 Prozent des Weltwasservorkommens aus. Experten schätzen den Anteil tat sächlich verfügbaren Trinkwassers auf nicht einmal ein Prozent. Jeder Mensch verbraucht im Durch schnitt rund 1 Millionen Liter Was ser im Jahr oder 2700 Liter pro Tag.
mittelproduktion werden rund 70 Prozent des globalen Wasserver brauchs verwendet. Durch den Ein satz von Düngemitteln und Pestizi den kommt es zunehmend zu einer Belastung des Grundwassers. Ein Beispiel für die Bedeutung von Wasser entlang der Wertschöp- fungskette Landwirtschaft: Für die Produktion von 1 kg Brot werden rund 1000 Liter Wasser unter opti malen Bedingungen benötigt. Industrielle Produktion ist eben falls nur dank eines enormen Was serverbrauchs möglich. Es wird da bei als Kühl-, Reinigungs-, Trans port oder Schmiermittel gebraucht. Für die Herstellung von 1 kg syn thetischen Gummis werden etwa 3000 Liter Wasser benötigt. JMrea HuttcW arMtet ab IMa- tfemMp M imgtf ln M dar Uadt- M. Damit sind die Grundbedürfnisse wie Trinken, Essen und Hygiene gedeckt und ermöglichen die indu strielle Produktion. Die vereinten Nationen gehen für die nächsten 30 Jahre nochmals von einer Verdrei fachung des Süsswasserverbrauchs aus und rechnen damit, dass im Jahr 2025 ca. 3 Mia. Menschen un ter Wassermangel leiden werden. Hintergrund für den rasant stei genden Verbrauch ist vor allem die Landwirtschaft. Für die Nahrungs-Die
Wasserversorgung leidet un ter Infrastruktur-Defiziten. Die Lei tungssysteme sind selbst in ent wickelten Ländern in einem .er bärmlichen Zustand. Viele Städte werden in den nächsten Jahren enorme Investitionen tätigen müs sen, um die Wasserversorgung effi zient zu managen. Normalerweise müssten pro Jahr ein bis zwei Pro zent der Wasserleitungen erneuert bzw. saniert werden. London hat ei ne Quote von 0,1 Prozent. Dadurch geht bis zu 50 Prozent des transpor tierten Wassers durch Lecks verlo ren. In den USA versickern auf diese Weise rund 15 bis 20 Prozent
und in Lateinamerika bis zu 40 Pro zent. Oman WsctatuMpetenzIal Wasser wird für die zukünftige Entwicklung der gesamten Wirt schaft eine Schlüsselrolle spielen. Die Anforderungen an die Bewirt schaftung des Wassers haben sich verändert. Betroffen sind all jene Unternehmen entlang der Wasser- Wertschöpfungskette: Wasserge winnung oder -aufbereitung, Ver- oder Entsorgung, Bau von Rohrlei tungen und Kläranlagen. Wasser stellt einen Massenmarkt dar, welcher in den nächsten Jahren hohes Wachstumspotenzial auf weist. Da Wasser selbst nicht han delbar ist, können zukunftsorien tierte Anleger an dieser Phantasie nur indirekt Uber entsprechende Aktien-Engagements (Fonds oder Zertifikate) partizipieren. Die Reiationship' Managerinnen und Reiationship Manager der LLB informieren Sie gerne über entspre chende Investitionsmöglichkeiten. AKTIEN SCHWEIZ - 31. AUGUST CHF, &jr.06* CHF MM CHF 1M*0* lOPputrnmtmm • ££'• «M* G0&tf*tauiKt nimt t • *
w*' H&40* MUrtfttkMiteun CM* «.71* USP 1000*
52 W
52 W •/- Höchst
rwfst ( m CHF)
% 911
III ABB Ltd N 9.04 0.78 «IX
SSI ' Abs. Europa EUR 60 0.00 tl.1 S Abs. ManaQ USD 60.6 0.00 141 114 Abs. US US0 2392 •0.49 in
im Accu Oertkon N 160 2.85 m 141 Acom Strstsgies N 242 0.00 im 141.1 Acom Strat.N2L
243.8 0.00 15) M.S Acteüon N
145.8 2.82 «US
JSJS Abecco N
59.75 -0.41 M
sias AdvaiTschN
590 0.00 71
4t Advanced Digital N
78 1.29 M I1SS
% AffichagsN
205 0.00 21
II J AgefiGroupeN 22.35
642 Uli
14 Agte CharmfAes N
122.9 2.75 IM
INi AKj Privat« Eq. N
137.5 0.00 21
II AirsaisN
1.41 1.43 nti
»Ml AlMHoMN
118 0.00 444 w
Also Holdiog N 391.25 •3.86 SU
41 AttmNUSO
47.75 1.05 ISi
411 Amaryl N
75 o.oo MJ
411 APEIUSD
58.15 •0.59 )12 141 Artx>nia-Forst«r 352.25 -0.49 II) III Arpida N
18.15 1.39 14» ASCOfTI N 20.65
1.97 m 1)4« ATELN
2120 1.43 1 B IS IIIS Bacham N -0-75.3
-1.88 m 444S BtoisaN
665 -0.15 MUS
1IIJ) Barry CaHabaut N
370 1.36 IM IM BaasHandsch. KB
994 4.60 IIIS M
ßastlM Pharma N 109 -0.36 WS
IS.fS Basler KB PS 106.5 0 00 214
Iii Batigroup Hokj N 21.6 0.69 HU
UMS Baumgartner N
297 •4.19 m
ins BB Biotech t
71.4 0.00 u
4US 8B Medtech 1 55.8 0.00
- Uli 94 Beau-Rlvage N 95.5 0.00 m IUI) BEKB/BCBEN BeHmoHold.N
104 -0.10 IM
SIJ41 819 0.49 11*7
f)S Befl HoW, N 1039 1.86 IM ?4f Bergbahn Engeto-969.5 -1.77 II.4S
I M Bama Btotech N
11.25 -0.44 Mi
Iii Big Star i
4.1 18.49 Iii
4i Pharma N 10.2 3.03 IISI
tss Bk CA St. GaH. 1090 •3.53 (4
« BkCoopl 63 0.00 MI
mu BkUnthN 346 0.00 »1*
im Bk Sarasin NB-2500 0.00 n's
SU BKW FMB N 91
1.67 Sil
i» Bobst Group N 59.05 0.86 15
i) Boaaard Hold 1
81 0.00 IN in
Bpua Ct. QE1
-190.5 -0.78 4M
14S Bque Ct. JU 1 390 -2.25 MS
14) BqueCt . VDN
339.75 -0.07 II IJI BT4T TimeUfa 1.32 •0.75 im 714 Bücher Ind. N 96 1.03 4SI
m CahdaHold. N 430 •1.20 II?
II) Canon(Schweiz} N 115 -0.86 S. 4S
)l Card Quard N . 4.02
-1.95 IMS
114 Castle Altsr.N
145 -0.13 Il4i TU Castle Private 1 111.6 0.61 14U
1177 Centrachw. KW N
234 -0.21 ISJ7 714 CbaSCN 76.35 0.32 H. J 4114 Ocor räch.
N 05
1.06 1IJ4 I4J4 Clariant N
17.95 0.00 m US CometN
190 1.60 I4M
74) Convarium N
11.45 -0.86 im
im Conzzeta Hoid 1
1575 0.96 41» ins COS Computer!
39 1.96 m MSI CPH Ch&Pipier
2060 0.48 41 f S Oeafogix N
66.5 0.75 in
^V\ CralnvaatUSO
290 0.08 SSI
11.2 CS Group N
54.35 1.02 SSJ
47 JS CS Qroup N
21 54.45 1.11 S4
ISIS Cytos Biotech N 39 0.00 JOS
UM
Ditwyler <
3780 0.26 J!
17 Day Software N 22.2
•2.41 W
M
Dottöton ES N 239 3.01 tn
IJ7 a-cantivaaN
0.44 0.00 zu
S7S Edipreiaa 1
637 -0.46 IMf
741 EG Laufenburg
807 0.24 I4IS
IM Eichhof Hold N
1324 0.30 m IN Eima Electronic N 256
-1.53 IM
INJ EmmiN
1284? 0.39 IIS
m\ Erna Cham» N
112
1.17 m
w Energiedien«! N
460 3.37 w Iii T S ENR Busala
166.5
1.52 m IflS Escor 1 {NW 10) 23.9
3.91
F/G
• 11)4 1117 Roche GS 173.2 0.23 Uli
m Feintool (nt'l N 315 1.6t
4)15 Iii Rothombahn N
51.9 O.OO \ } W WS Fin. Tradition 1 Fischer G. N
119 0.00
HHHHH HIHHI HHI 4)1
77).l) 409.25 -0,12 Ifct HS SAIA-Burges« N Sarna N
1089 •0.09 MS HS
m 151.54
Flughafen ZH N Fort» N
214 268
0.46 -0.37
1519
«15 153.7 -019 1)11 IRK Gaienica N 238.7 3.78
HI7
Uli SaurerN
934 1.90 ISM
Ii , Gavazzi 1 B-143 0.70
m
1415 Schaffner Hold N
194 1.04 m
7*4 Oeberit N 922.5 0.10
5 Mi
)745 Schinder N 503 239 MI
III Generali N
318.5 -0.46
541
Ml Schindler PS 502 182 S4S
in Gdtaz Romang N
506 -0.39
m in Schlatter N 261 25 -4,30 «IS
721 Qivaudan N
802.5 0.56 215 14425 Schulthess N 272 0.36 24SIS
IM71 Gonset HoW (-A-2301 2.26 254 71 IHlt Sehweiten 229.6 0.43 m 125 GR KB PS
838 0.23 III 141 SchwelzerhaH N 117.5 0.51 IIS
117 Groupe Minot. N 170 -555 TD 551 Schw. National
653 -0.75 im
125
Gurtt-Hebartein 1 1135 -5.41 II2I
III Schw. National*
949 0.42 H/l/J
• IIS WS Serono 1 -B-831
-0.12 mu 152.25 HarwanrwIB-252.75 5.09 III
7J4 Serono 1 -B- 2L
749 1)74 152.2 Helvetia-Patria N 223 -044 1145
II SEZ Hoküng N 30.65
-1.28 H)S
U> Hieetand Hold N 1100 1.10 im
ITH ShaPE Capital N
1967 1.02 DJ WS
42 tS TIS
Hoteim N Huber&Suhner N >
81.2 97.5
-0.12 5.12
1)5
411 SHL Teiemed. N
709 -2.65 MI 2MII HOgUl
575 O.OO
))S 2145 Sa Abraeives N
31925 0.70 im
2M Hypo Lenzburg 3260 •268
1114
1)5 Siegfried N
155 -1.89 4M
2415 Ind. Hold. Cham
425 -070
III TU SKj HokJmg N 316 2.59 14« 47 T S Inficon N
142 -0.69
1»
14171 Sika AG 1 966
1.36 »J 715 Infranori
37.95 0.13
JM
ms Sopracenerina N 294.5 5.17 III
1)11 Intenoil Hold N
259 O.OO 171 IM St. GaHer KB N 364 -0.81 1S4
21175 Intershop l
251 -0.79 M
M
St4 Ban Prrve« 1 866 0.11 III
41.1 Intersport N
103 3.00 ».TS 2245 Straumann Hoid N 286.75 -0.43 MS
US IsoTo N
1.81 •1.63 121
)M SutzerN 595.5 -0.25 1171
ISIS Jeimoii 1
1865 •0.79 IIS« 175 Sunstar 1 1200 4.34 m 174 '
)I4 1)15
Jetmoü N Julius Bk N
374 81.9
0.53 •0.66
Hl
IT) SGSN 975
-0.10 4)1 T S Julius B4r N 2L
81.5
144 215 Sustainabie 1 336
1.51 1US
HS Jungfraubahn N 46.5 0.10
III
1524 Swatch Group 1
174 0 46 M1S
MI Swatch Group N
35.75 028 K/L
• • 11)42
DIU Swiss Life N
175.1 0.05 2)5.5 Kaba Hokj N
347 1.46
)f) sus
2ilT Kardax 1 55 •0.09
1)15 US) Swis» Prime N 60.25 -122 112.1?
III)
Komax Hotd.N 101.3 0.09
I T 75 IIS SwisaReN 80.8 -1.10 SS.)
)5 Kudeiski 1
50.8 1.39
71 42 Swüa Sm. Cap N 74.5 -066 m IM
Kühn«&Na0e! 276 -1.42
1115 Iii Swiss Steel N 39 2.63 Sllil
4IISS Kuoni N
485.75 -1.37
) H )U Swiss Vblue 1 370 •2.63 IS»
ÜS Ledanch ̂N
138 2.22 47«
«in Swisscom N 422 0.59 S71
141 Leica Geosystems -556 O.OO 454 7 Ulis Swiaacom N 2L 422.3 0.54 7IS.S
555 üecht. Landesbk 696
1.90 Mi
4M Swissfirst 1 56.1 -0.17 mts
I44N Undt&SprtingU N
20545 0.73 . IJ III Swtsaloa N 1.1t 1.83 HO 144.1 »
I4M IHM 21)5
Undt&SprOngU PS LosbPS Logitech N Lonza Group N
2045 228.9 46.5
0.96 4.04 O.OO
121 I42J
II Swieaquote Group N 11)14 Syngenta N
127 133.4
oro 0.90 7 t
5)55 71.55 0.70
IUI
111.25 Syngenta N 2L 132.9 0.30 244J
IH LuzemerKB N 240 -0.04
1*1) 111.1 Synthes N 151 0.13 M/N/O 1
H T/U/V IUJ 12.45 MachHftechf
10.9 O.OO
IMS Iii Tsmedia N 132 0.76 XI 1415 Mesae Sctiweiz N
314 3.97
4SJS 252 Tecan N 41.95 0.84 MM
2NI MetaU Zug PS 3700 •1.33 IM Sil Temenos N 10.35 0.48 im
- 141 Metraux Svca N
172 -2.87 Iii 17 Tomos Hold N
11.3 3.19 m 45« Micro Vskie 1 585 0.86 IM.4
1)1 UBSAGN 102.6 0.58 S7.3
4(1 Micronaa N 52.95 3.41 IIU
I7JS UBSAGN2L 103.6 0.48 IIIS
114 Mikron N
16.85 1.20 17 117 UMS Swissmetal 1 14.8 O.W Sil
J.75 Mobilezone 1
4.6 0.21 Hl IM
Uli
Mobimo N 185.3 •0.10
ms Unaxts Hold N 179 -0.55 74U
4M Motor-Columbua
6600 O.OO
514 245 UnHabs 1 4935 2.27 MI
251 MdvenpkA 1 309.5 0.00
II) INI! Vaiiant Hold N 113 O.X N 15 Mövenptck N 77.5 0.00
21711 IM VWoraHoid N 233.5 -147 Mi T S
)7i Neste N 352 1.95
1474 III Vaudoae Eiect. 1 1395 0.72 III )2S 15 NestMN 2L 352.25 1.80
III III V«tropack 1 855 -1.66 in f . SJ NETmvtfN 2.83 1.07 IN
245 Victona-Jungfrau 259 -T .33 24.15 Iii New Vsnturstac 1
23 1.09 INI )i.s Vögel« Chulea 1 101.5 2.26 ÜSS 5 Nextrom Holding 1
11.2 O.OO l.tt
in Von Rod 1 2.3 O.OO l«i
177 Nobel Btocare 1
274 -0.18 M
2)95 Vontobel N 33.95 0.44 DJS IS»
545 1215
NovartiaN OvflFOasli
60.8 '. 149.9
0.41 1.28
IM III VPBk Vaduz 1 199.5 -0.25 Sil
MI Ohdion Systeme N OZ Hokttng 1
6 9.09
H W/X/Y/Z IL» M
75.5 1.61 im III WaadtVsrs. N 138.5 0.00 P; 0/R 1
M
)2I WatUaerKB 406 0.49 in ül Pirgeea 102.3
1.79
IM
1541 Warteck N 1585 •1.85 M 4155 Pax-AnlagaN 780 0.00
m JU Winterthur Tech N 37.2 O.OO Tt.fS
14 Peükanl 75.85 3.19 94 5 WMHN-A-83 -0.12 m IN Phoenix Mecano
333 0.90 IM
TU) YpsomedN 155,1 2,57 SI.S
)liS PhonakHokjN
48 •1.03
m 1241 Zehnder 1560 1.16 tts
I.II PragmaHcal
1.35 -4.92 IH
51)44 Zachokke N 815 3.16 Uli
7 Precious Woods N 125 O.OO III 14 ZübÜn Immo Hld N 10.9 0.92 49 M )H.7i
)) 45)2 12SJ5
Prime New Energy PSP Swiss Prop. N PubNGroupe AG N
38 56 45 360
•5.00 -0.17 -0.62
))U 2HI
MM ISIJ1 *
Zuger KB 1 Zürich F.S. N
3250 221.7
-0.15 0.45 IMf »S Quadrant Hold N
149 0.67
Kuraquetie Aktien Schweiz m JMJS
IH 255
Raetia Energie PS Ftestia Energie
338 380
1.12 -1.10
REUTERS 1 » 59 redfTN
7.43 O.OO 4flS
)2 Richemont 1
47.55 0.95
Th« Business of Information )f7 )l»
Rieter N
375 1.36 H4J
1)7.1 Roche!
196 1.03 Kurte ohns 0
lewAhr